Posts
IANOS.GR | blogs : Ευτυχία : ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΑΛΕΞΗΣ
Ευτυχία.
«Happiness is a warm gun» John Lennon
1. Dont worry, be happy! H προτροπή δέσποζε φαρδιά πλατειά στα μακό των τουριστών που επισκέπτονταν την Ελλάδα την δεκαετία του 80. Δεν υπήρχε βιβλίο, δεν υπήρχε περιοδικό, δεν υπήρχε ταινία που να μην βομβάρδιζε το κοινό από τρόπους κατάκτησης της ευδαιμονίας. Τριάντα χρόνια αργότερα, η εκδίκηση είναι ένα πιάτο… - ξέρετε τώρα.
2. Ευτυχία. Μια παραδεισένια σύνθεση, όπου όλα, αισθηματικά επαγγελματικά, οικογενειακά, θα ισορροπούν σε μία μόνιμη αρμονία. «Να είστε ευτυχισμένοι»... Η προτροπή - καταναγκασμός. Λες και η ζωή είναι μια πορεία όπου σε κάθε στροφή μας περιμένει απαραίτητα μία δόση υπερπλήρωσης, ένα μικρό θαύμα, το οποίο κάποιος μας χρωστούσε. Μια γενναιόδωρη θεότητα που μας όφειλε μία ουράνια παρηγοριά. «Να είστε ευτυχισμένοι» Τι πρέπει να απαντήσουμε σε αυτή την τρομερή εντολή;
3. Η πιο κοινότυπη ερώτηση σε όλες τις χώρες του πλανήτη είναι «Τι κάνεις;». Θα την ακούσουμε από τα χείλη του πιο αγαπημένο μας πρόσωπου μέχρι του πιο ορκισμένου μας εχθρού. Για να απαντήσουμε όμως, αν θέλαμε να είμαστε ειλικρινείς, θα έπρεπε να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε εξονυχιστικό σκανάρισμα, να βυθιστούμε στα μύχια της ύπαρξης μας, αντί να πετάξουμε αμέσως το εξ ίσου κοινότυπο «Είμαι καλά». Και εντάξει, με το «καλά», γλυτώνει κανείς εύκολα... Τοποθετεί το επίπεδο της διάθεσης σε ένα «γκρίζο» μέσο όρο. «Τι κάνεις;» Πόσες φορές άραγε θυμόσαστε να έχετε απαντήσει «Είμαι ευτυχισμένος»;
4. Η Ινγκριντ Μπέργκμαν είχε πει κάποτε ότι ευτυχία είναι καλή υγεία και κακή μνήμη. Ο συνθέτης Όσκαρ Λέβαντ υποστήριζε πως ευτυχία δεν είναι κάτι που βιώνεις αλλά που το θυμάσαι. Από την αρχαιότητα ως σήμερα το αγαθό της μακαριότητας αποκτούσε ένα σωρό διαφορετικά νοήματα. Μόνο ο Αυγουστίνος είχε καταγράψει τουλάχιστον 289 σχετικές γνώμες!
5. Από τη φύση της η ευτυχία είναι ένα αίνιγμα, κάτι εντελώς υποκειμενικό. Άλλη η ευτυχία για μένα κι άλλη για τον διπλανό μου. Για κάποιον, ευτυχία σημαίνει να είναι αραχτός σε μία παραλία. Για κάποιον άλλον είναι να είναι βουτηγμένος στην τρέλα της πόλης και να προσπαθεί να πετύχει τους στόχους του. Άλλοι ανακαλύπτουν την πραγματική αξία της ζωής αφού πρώτα πιάσουν για τα καλά πάτο. Είναι εκείνοι που μόνο αφού περάσουν από τρομερές κακουχίες - από ένα ατύχημα, από μία αρρώστια - μπορούν να συνειδητοποιήσουν τι αγαθό τους έχει χαριστεί από τη στιγμή της γένεσης τους.
6. Το κυνήγι της ευτυχίας όμως δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των Δυτικών κοινωνιών. Αμέτρητα εγχειρίδια ανατολικών εσωτερικών φιλοσοφιών κατακλύζουν τα βιβλιοπωλεία της Δύσης, στοχεύοντας ακριβώς εκεί. Κάτι ο μυστικισμός της Ανατολής κάτι το ζεν και τα πάσης φύσεως εναλλακτικά, όλο και περισσότεροι δυτικοί άρχισαν να αμφισβητούν κατά πόσο η καταναλωτική κοινωνία μπορεί να χαρίσει στην άνθρωπο την ευφορία. Όμως πρόκειται για την ιδια παγίδα. Από το σούπερ μάρκετ των αγαθών ως το σούπερ μάρκετ της πίστης. Οι ποικιλώνυμοι γιόγκι εκλαΐκευσαν τον εσωτερισμό - τον έκαναν μόδα ακόμα και στα σετ του Χόλυγουντ - έγιναν οι εμπορικοί αντιπρόσωποι της ένδον γαλήνης. Ένα βιβλίο του Δαλάι Λάμα αρχίζει με τον εξής αφορισμό: «Πιστεύω ότι ο αληθινός σκοπός της ζωής μας είναι η αναζήτηση της ευτυχίας».
7. Να είστε ευτυχισμένοι. Ο Φρόιντ το είχε πει ξεκάθαρα «Είναι υποχρεωμένος κανείς να πει πως η προοπτική να πρέπει ο άνθρωπος να είναι ευτυχισμένος δεν συμπεριλαμβάνεται στα σχέδια της Δημιουργίας». Κι έτσι είναι. Όταν μια επιθυμία γίνεται στόχος, όταν μία πρόθεση γίνεται ανάγκη, κάπου κρύβεται μια ύποπτη μετάθεση.
8. Κανείς λογικός άνθρωπος δεν θα αντιστρατευόταν την επιδίωξη της ευτυχίας. Ο Μάντισον την έβαλε μάλιστα ως στόχο στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς θα παραδεχτούμε πως κάθε φορά που «νιώθουμε ευτυχισμένοι» η αίσθηση αυτή είναι το αποτέλεσμα μιας «εύνοιας», μιας «δωρεάς», όχι μιας υπολογισμένης συμπεριφοράς.
9. Το μυστικό μιας καλής ζωής βρίσκεται περισσότερο στην αδιαφορία για την ευτυχία. Και ας θυμόμαστε ότι το χειρότερο με την ευτυχία (εάν τελικα υπάρχει) δεν είναι μην την κερδίσουμε ποτέ, αλλά να περάσουμε από δίπλα της και να μην την αναγνωρίσουμε.
