Posts
Το ποδόσφαιρο είναι μια θεσμοθετημένη πάλη· ένα παιχνίδι με αρχές, κανόνες, διαιτητές. Ταυτόχρονα είναι και θέαμα (το «θέαμα», στον διαδραστικό, παγκοσμιοποιημένο 21ο αιώνα, είναι μια πολλαπλά φορτισμένη λέξη). Το επίπεδο στο οποίο παίζεται ανακλά και τον τόπο στον οποίο παίζεται, όπως και την ιστορική συγκυρία. Σε μια χώρα χωρίς κοινωνικά χαρακτηριστικά, αλλά μ΄ ένα διεφθαρμένο, σαθρό κράτος, με τον καθένα ανευθυνοϋπεύθυνο (από οποία θέση κι αν βρισκόταν) να φροντίζει επί δεκαετίες το μικροσυμφέρον του, είναι φυσικό ότι θα είχαμε (και θα έχουμε) το ποδόσφαιρο (το θέαμα) που μας αξίζει. Τα πρόσφατα γεγονότα δεν είναι κάτι ξεχωριστό, είναι ένας κρίκος σε μια ατέλειωτη αλυσίδα. Εδώ συνέβαιναν συλλήβδην στην εποχή της ψευδοευωχίας, δεν θα συμβούν σήμερα; Σε μια περίοδο συσσωρευμένης οργής, όταν κάποιοι τα κάνουν μπάχαλο με την κοινωνία, ακόμα και με την τέχνη, δεν θα τα κάνουν με το ποδόσφαιρο; Αρκεί να βρεθεί κάπου η σπίθα, να υπάρξει η κατάλληλη θερμοκρασία και το σκηνικό είναι έτοιμο. Διερωτούνται- για χιλιοστή φορά - οι αρμόδιοι ποια άραγε είναι η λύση στο θέμα της βίας στα γήπεδα. Εδώ και τριάντα χρόνια ο ίδιος προβληματισμός. Να δούμε το πρόβλημα στη ρίζα, λένε. Φυσικά, το πρόβλημα στη ρίζα κάθε κοινωνικής αναταραχής είναι ο άνθρωπος. Και ξέρουμε πολύ καλά με ποια στοιχεία, με ποια υλικά κατασκευάστηκε ο σύγχρονος νεοέλληνας. Για να λύσεις το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα, θα έρθεις ακαριαία αντιμέτωπος με κάτι πολύ πιο μεγάλο: με το πρόβλημα του Ελληνα.
Ο μέσος Ελληνας ζούσε τόσα χρόνια με το όνειρο ενός οικοπέδου που κάποια μέρα θα γίνει κάτι. Ενα διώροφο, μια μεζονέτα... Κατ΄ επέκταση ζούσε και με το όνειρο και μιας ομά
Η εκπλήρωση της επιθυμίας είναι κάτι σεβαστό. Η εκπλήρωση της επιθυμίας ως αυτοσκοπός είναι κάτι τερατώδες. Ειδικά τώρα, που πλέον ξέρουμε ότι η επιθυμία αυτή ήταν ένα υποκατάστατο, μια ψευδαίσθηση. Και σε αυτόν τον κόσμο της πολλαπλής απομάγευσης, ακόμα κι ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι με είκοσι δύο παίκτες και ένα τόπι, μας δείχνει το ποιοι είμαστε.
Η μπάλα δεν είναι πόρνη, είναι καθρέφτης.
1 comment:
Αγαπητέ κ.Σταμάτη
Σας στέλνω ένα απόσματα από ένα κείμενό μου σχετικά με το ποδόσφαιρο, δημοσιευμένο στο blog μου τον Ιούνιο του 2008:
"...Γιατί αυτό που θέλω να υποστηρίξω είναι ότι το ποδόσφαιρο είναι μια μορφή τέχνης και μάλιστα αξιολογήσημη, ικανή να σταθεί δίπλα στις κλασσικές μορφές τέχνης. Αν βέβαια υπάρχουν συγκρίσιμοι όροι στην τέχνη.... Το ποδόσφαιρο έχει κανόνες αλλά το θέμα είναι πως τους διαβάζεις. Για να τους υποστηρίξεις ή για να τους ανατρέψεις; Ο ποδοσφαιριστής εκτίθεται σε εκατομμύρια μάτια. Το φαινόμενο είναι μοναδικό.Ο ποδοσφαιριστής δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα της δημιουργίας του. Φανταστείτε να πασχίζεις να δημιουργήσεις διαρκώς εκτεθειμένος στο μάτι του θεατή και να βρίσκεσαι ηττημένος. Μόνο στη λογοτεχνία υπάρχει νικητής και νικημένος. Οι λέξεις και ο συγγραφέας. Όταν φτάσεις στο τέλος του έργου, το αποτέλεσμα δέχεται χιλιάδες ερμηνείες. Όσο πιο ισοδύναμοι είναι οι αντίπαλοι, ο αναγνώστης και το κείμενο, η δημιουργία γίνεται περισσότερο περίπλοκη και σκοτεινή, το αποτέλεσμα γίνεται διφορούμενο και αμφισβητήσιμο. Δέχεται την κριτική, αμφισβητείται, καταδικάζεται και τελικά δεν γίνεται αποδεκτό, απαξιώνεται.Στο ποδόσφαιρο ταυτόχρονα με τον ποδοσφαιριστή χιλιάδες άνθρωποι συμπάσχουν, συμμετέχουν σ'αυτή την προσπάθεια. Ενθουσιάζονται, απογοητεύονται την ίδια ακριβώς στιγμή με τον ποδοσφαιριστή-δημιουργό. Η επιτυχία ή η αποτυχία είναι και δική τους κατάκτηση.Δεν γνωρίζω καμμιά μορφή τέχνης όπου τόσες χιλιάδες άνθρωποι ταυτίζονται με τον δημιουργό μιας προσπάθειας που δεν γνωρίζεις έτσι ή αλλιώς ότι θα είναι επιτυχημένη. Ο κόσμος που πηγαίνει στο γήπεδο θέλει να πετύχει, άν όχι ο ίδιος που άλλωστε είναι ο αδύνατο αλλά το είδωλό του, αυτός που έχει ορίσει αντιπρόσωπο του, που θα τον βοηθήσει να ξεφύγει από την ηττημένη του ζωή.Όταν αποτύχει ο ποδοσφαιριστής δεν μπορεί να επανορθώσει. Στο ποδόσφαιρο δεν χωρούν πρόβες, σβησίματα, σιωπές. Δίνονται βέβαια ευκαιρίες ο ποδοσφαιριστής να επανορθώσει, να δώσει μια καινούργια πινελιά, αλλά τα λάθη του ποδοσφαιριστή δεν μπορούν να σβηστούν από το αδηφάγο βλέμμα του θεατή. Το κοινό παρακολουθεί!Δημιουργώντας ο ποδοσφαιριστής παθιάζεται, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να υπακούει σε αποφάσεις άλλων. Το πάθος του ελέγχεται, ο ίδιος οριοθετείται. Πρέπει να ακολουθήσει τους κανόνες και ταυτόχρονα να τους ανατρέψει, αν θέλει να λέγεται δημιουργός. Η μαγεία του ποδοσφαίρου, αυτό που το κάνει μοναδικό, είναι ότι ανατρέπει ότι αυτό έχει ορίσει.Ο ποδοσφαιριστής είναι ένας παγιδευμένος άνθρωπος. Είναι ένας καλλιτέχνης.Δέχεται να συμμετάσχει σ'ένα παιγνίδι με τους ανθρώπους κυριολεκτικά πάνω από το κεφάλι του, έτοιμους εκ των προτέρων να αποδοκιμάσουν, να χλευάσουν, να χειροκροτήσουν, να βρίσουν, άγρυπνους σε κάθε κίνηση του δημιουργού. Nακρίνουν αυτό για το οποίο ο ποδοσφαιριστής υποφέρει. Την ανάγκη να πετύχει τον απαράβατο και κυρίαρχο όρο ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. Τη νίκη!Εκθέτει το έργο του όπως κάθε καλλιτέχνης. όχι σε κλειστoούς και "σοβαρούς" χώρους, χαμηλούς θορύβους, ευπρεπείς καλοντυμένους θεατές αλλά σε τεράστιους ανοιχτούς χώρους σ'ένα κοινό που ήρθε να καταθέσει την μοναξιά του μεδιαφορετικούς όρους.Το έργο χάνεται με τη λήξη του αγώνα. Χάνεται κάθε στιγμή. Γοητευτικό όσο τίποτα. Όλα γεννιώνται και χάνονται κάθε στιγμή. Μένουν μόνο οι αριθμοί για να ικανοποιήσουν όσους αποδέχονται την αποτελεσματικότητά τους.Το ποδόσφαιρο παρ'όλο ομαδικό άθλημα γοητεύει μ' αυτόν ακριβώς τον ορισμό του. Ο ποδοσφαιριστής ξεχωρίζει μέσα από τη συλλογική προσπάθεια, δίνοντας την δική του ερμηνεία στη συνεργασία. Γι'αυτό άλλωστε κρίνεται.Ατομικότητα λοιπόν στην ανώτερη μορφή της, μέσα σ'ένα ανελεύθερο χώρο, που ανατρέπει αρκετές από τις αυτονόητες αλήθειες μας.Φαντάζομαι τον καλλιτέχνη να δίνει την παράστασή του και οι θεατές να παραμένουν βουβοί, δίχως άδεια να επιδοκιμάσουν ή να αποδοκιμάσουν αυτό που παρακολουθούν σε οποιαδήποτε σκηνή. Στο ποδόσφαιρο όμως δεν υπάρχει ο "σεβασμός"και η υποκρισία των δημοσίων σχέσεων. Εδώ ισχύει η απόλυτη δημοκρατία.
Post a Comment