Tuesday, May 15, 2007

David Lynch, Inland Empire

Υποψιάζομαι ότi το «Ίνλαντ Εμπάιρ» του Ντέιβιντ Λιντς, οι μισοί το λατρέψουν, οι μισοί θα το μισήσουν. Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο διχασμός θα οφείλεται στις ίδιες τις τεκτονικές πλάκες του μέσου. Στην αφήγηση.
Είμαστε όλοι πλέον εθισμένοι σε ένα κοινά αποδεκτό αφηγηματικό μοντέλο. Πείτε το στην καλύτερη του αριστοτελική ποιητική, στη χειρότερη χολιγουντιανή ρετσέτα. Ακόμα και οι ανατροπές του, τύπου «Βαβέλ» ή «Μεμέντο», αντιμετωπίζονται θετικά ως παραλλαγές του κεντρικού πυλώνα. Τι γίνεται όμως όταν ένας καλλιτέχνης αμφισβητεί την ίδια την «παντοδυναμία» της αφήγησης; Όταν καταθέτει μια αφήγηση που δεν είναι «σίγουρη για τον εαυτό της;» (ανέτως θα μπορούσε να κάνει το πεπατημένο, το απέδειξε άλλωστε με το «Στρέιτ Στόρι», ένα κλείσιμο ματιού στους κριτικούς του).

Όταν λοιπόν το γνωστό μοντέλο «ψυχαγωγίας» - γιατί και ο Λιντς με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου «ψυχαγωγία» είναι – κλυδωνίζεται μπροστά στα μάτια μας, ταραζόμαστε. Χάνουμε τις σταθερές μας, χάνουμε τα χερούλια μας κι αμέσως καταφεύγουμε στις «καβάντζες»: ακατανόητο, χάος, ούτε αρχή ούτε τελος.
Ο άνθρωπος ναι, θέλει κατανοητές δομές για να μπορει να ταυτιστεί, ώστε αφού ταραχτεί, να μπορει να εφησυχάσει – δεν συμβαίνουν σε εμένα αυτά. Όμως όλα οι δομές που τον προχώρησαν, στην τέχνη αλλά και αλλού, εκκίνησαν ως χαοτικά πλέγματα, ως ακατανόητα φαινόμενα που σταδιακά βρήκαν το νόημα τους. Εξ αλλού έτσι δουλεύει και η ίδια η ζωή.
Δημοσιεύτηκε στο "Έθνος" 14.5.07

1 comment:

Marianne L. said...

Μέχρι τώρα πίστευα ότι το Μπλε Βελούδο ήταν η καλύτερη στιγμή του Λιντς, μέχρι που είδα το INLAND EMPIRE (ήδη δύο φορές στο σινεμά). Κατά την ταπεινή μου κρίση, αυτό είναι το απόγειό του so far. Σε αυτήν την ταινία, κατήργησε το χωρόχρονο κι έδωσε με τον καλύτερο τρόπο αυτό που ήθελε να πει για το μυστήριο του ανθρώπινου ασυνείδητου. Παρά την εξωτερική παραδοξότητα, υπάρχει μια εσωτερική λογική αλληλουχία, που σίγουρα θα κατανοούσα καλύτερα, εάν η ευφυΐα μου άγγιζε το 200, όπως στοιχηματίζω ότι συμβαίνει με τον Λιντς.
Όπως κι αν έχει, είναι συναρπαστικό αυτό το τρίωρο, διότι έχει και πυκνότητα και κάδρα-πίνακες (είναι και ζωγράφος εξάλλου) και ατμόσφαιρα εφιάλτη, είναι όμως σαν όνειρο.
Με δυο λόγια, ο Λιντς κάνει την πιο ολοκληρωμένη μορφή, της πιο ολοκληρωμένης τέχνης (του σινεμά).