Στέφανος Δάνδολος: "Σκότωσε ό,τι αγαπάς" του Αλέξη Σταμάτη: Το πορτρέτο του καλλιτέχνη σε ώριμη ηλικία

Συνήθως όταν ένας μυθιστοριογράφος αισθάνεται την ανάγκη να διερευνήσει το είδωλο του δημιουργού στον καθρέφτη της Τέχνης, επιλέγει ως ήρωά του έναν συγγραφέα.

Είναι η πλέον προσφιλής επιλογή, όχι μόνο επειδή, ως αυτό-αναφορικό εύρημα, του παρέχει την δυνατότητα να σκάψει απλώς μεθοδικά, αλλά ακόμα περισσότερο, επειδή του δίνει την ευκαιρία να πλάσει ένα alter ego που, εάν πετύχει στη κατασκευή, μπορεί να πάει το σκάψιμο πολύ-πολύ βαθιά. Στο τελευταίο του μυθιστόρημα ο Αλέξης Σταμάτης κατάφερε το δεύτερο, απορρίπτοντας την προοπτική της δημιουργίας ενός δικού του προσωπικού Νέιθαν Ζούκερμαν και επιλέγοντας ως ήρωα, όχι κάποιον φανταστικό συγγραφέα αλλά έναν σκηνοθέτη του σινεμά, έναν ghost writer του σκοταδιού. Ο Άρης Μανιάτης γίνεται εδώ το alter ego του Σταμάτη μέσα από μια παραπομπή άκρως συμβολική: καλή η λογοτεχνία, ωραία τα βιβλία, αλλά σε τελευταία ανάλυση μόνο ο κινηματογράφος, ως παράθεση εικόνων, μπορεί να λειτουργήσει αλληγορικά με την ίδια την ζωή. Και κάπως έτσι ξεκινάει η κατάδυση στο «Σκότωσε ό,τι αγαπάς» [Εκδόσεις Καστανιώτη]. Σαν αργό, νωχελικό βύθισμα σε μια οθόνη των θαυμάτων, μέσα από την οποία ο ήρωας όχι μόνο προσπαθεί να διακρίνει το πραγματικό πρόσωπό του, αυτό που έχασε στο αντίκρισμα της εμπορικής επιτυχίας, αλλά σταδιακά επιχειρεί να ξαναγράψει και την απόκρυφη ιστορία του ειδώλου του στον καθρέφτη της Τέχνης.
Το story είναι απλό. Μεσήλικας σκηνοθέτης σε κρίση προσωπικής και καλλιτεχνικής ταυτότητας πέφτει θύμα τροχαίου σε μιαν ορεινή ερημιά και, έχοντας το τελευταίο του σενάριο μαζί [το οποίο έχει μόλις αναγνώσει σε μια παρέα στενών φίλων] βρίσκει καταφύγιο σε ένα απόμερο, γοτθικού τύπου, αρχοντικό, στο οποίο κατοικούν μια παράξενη κοπέλα και ένας ερημίτης γιατρός. Η σύμπλευσή του με αυτούς τους ανθρώπους θα σταθεί μοιραία: στην αρχή τα ερωτηματικά είναι πολλά και το εκατέρωθεν πλησίασμα μοιάζει μάλλον επιφυλακτικό. Στην πορεία, όμως, ο σκηνοθέτης θα αντιληφθεί ότι η «παρεμβολή» των δύο αυτών πλασμάτων είναι η τελευταία του ευκαιρία να συμβιβαστεί με την «βαθιά» αλήθεια μέσα του, την ίδια εκείνη αλήθεια που υποτίθεται ότι πραγματεύεται στο τελευταίο του αυτοβιογραφικό σενάριο. Το κείμενο ξαναγράφεται από την αρχή, χωρίς στρογγυλεύσεις, και η μνήμη παίρνει το πάνω χέρι, δίχως φόβο, δίχως άλλες υπεκφυγές. Και η μεγάλη ανατροπή στο φινάλε, την οποία φυσικά δεν θα αποκαλύψουμε, σφραγίζει τον κύκλο της αλληγορίας, προκειμένου να ανοίξει τον κύκλο του διαλόγου. Πού αρχίζει και πού τελειώνει ο καλλιτέχνης μέσα στην ψυχή του δημιουργού; Η ζωή επηρεάζει την δημιουργία ή η δημιουργία την ζωή; Πόσο αληθινός είσαι όταν λειτουργείς αυτοβιογραφικά σε ένα έργο τέχνης; Και άλλα πολλά.
Στο «Σκότωσε ό,τι αγαπάς» ο Αλέξης Σταμάτης επιχειρεί να διαφοροποιηθεί από τα προηγούμενα βιβλία του, υιοθετώντας μια γραφή ελλειπτική και εσωτερική, που δεν θυμίζει σε τίποτα τον Σταμάτη της ακατάπαυστης πλοκής και των αλλεπάλληλων ευρημάτων. Το αποτέλεσμα είναι ένα σκληρό μυθιστόρημα αυτογνωσίας, που μέσα από την ειλικρίνειά του καταφέρνει να μιλήσει καίρια για την τραγική σημασία του να είναι κανείς αυθεντικός καλλιτέχνης σήμερα