Θρυλικες Ιστορίες: Κριτικη απο Ελευθεροτυπία (Β.Χατζηβασιλειου)

Ολα για την μπάλα

Από τον ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Ενα συνοπτικό ψυχογράφημα της κοινωνίας του ποδοσφαίρου, όπου επάγγελμα, καριέρες και έρωτες ποδοπατιούνται για την καθημερινή ιδεολογία της φανέλας. Αλέξης Σταμάτης, «Θρυλικές ιστορίες».

Η σχέση της λογοτεχνίας με το ποδόσφαιρο είναι μακρά και ο Αλέξης Σταμάτης αποφασίζει να την τιμήσει δεόντως στην καινούργια συλλογή διηγημάτων του, που κυκλοφορεί με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Θρυλικές ιστορίες» από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

Οι ιστορίες του Σταμάτη είναι ιστορίες για τον Θρύλο του Ολυμπιακού και οιοδήποτε πνεύμα ψυχραιμίας ή νηφαλιότητας έχει αποδράσει εκ των προτέρων από τη δράση τους. Στην μπάλα δεν υπάρχουν αντικειμενικοί παρατηρητές ή δίκαιοι κριτές. Ο αγώνας στο γήπεδο δεν εκφράζει την άμιλλα και την προσήλωση σε κάποια αφηρημένα ιδανικά, ούτε αποτελεί ένα υψηλής αφαίρεσης πεδίο στο οποίο ο καθένας μετράει τις επιδόσεις των δικών του σε σχέση με τις ικανότητες και την κατάρτιση των άλλων.

Η κάθοδος της ομάδας στο τερέν της αναμέτρησης είναι μια επέλαση με σκοπό την κατάκτηση του θριάμβου και ο άλλος προσέρχεται στη σύγκρουση μόνο για να κατατροπωθεί. Η μπάλα επιζητεί την απόλυτη εκμηδένιση του εγώ υπέρ ενός εμείς το οποίο υπερβαίνει κάθε ατομική παράμετρο για να κλείσει μέσα στη σιδερένια γροθιά του όλες τις προσωπικές έγνοιες, που διοχετεύονται από ένα σημείο και μετά σε μία και μοναδική αγωνία: την αγωνία της εξόντωσης του ανταγωνιστή.

Ο υπερθερμασμένος αυτός κόσμος, με τους ανθρώπους να είναι μονίμως στην τσίτα και να αφιερώνουν στην μπάλα το ζωτικότερο κομμάτι του εαυτού τους, παραμερίζοντας συχνά επάγγελμα, καριέρα και έρωτες, βγαίνει ολοζώντανος από τα διηγήματα του Σταμάτη και συγκινεί με την αδρότητα και τη βαθιά θρησκευτική του πίστη: από τα είδωλα και τις ηρωικές μορφές των παικτών, που κάνουν τον κόσμο να παραληρεί από ενθουσιασμό, μέχρι τη μετατροπή της φανέλας σε καθημερινή ιδεολογία, που μπορεί από τη μια μεριά να ρίξει σε βαριά κατάθλιψη, να θρέψει άγριες φαντασιώσεις και να προκαλέσει μέχρι και το θάνατο, και από την άλλη να συντροφέψει μια ολόκληρη ζωή, να διαμορφώσει χαρακτήρες και να σφυρηλατήσει τους πιο παράξενους, όπως και τους πιο ακατάλυτους, δεσμούς.

Δοκιμάζοντας ένα συνοπτικό ψυχογράφημα της κοινωνίας του ποδοσφαίρου, ο Σταμάτης παίζει με την αυτοβιογραφία, το πολιτικό και το μαθηματικό μυθιστόρημα, αλλά και με το μυθιστόρημα μαθητείας ή με το αισθηματικό ρομάντζο και κατορθώνει να διατηρήσει στις περισσότερες σελίδες του ένα υποδόριο πλην άκρως δραστικό χιούμορ. Ετσι, αποφεύγει ως εξ ορισμού να πέσει στην απολογία και την αγιογραφία, πετυχαίνοντας να δώσει στα καλύτερα κομμάτια του («Ο Θρύλος στο μυαλό», «Αναμνήσεις ενός γενικού αρχηγού» και «Προδημοσίευση») όχι μόνο μια ειδική εσωτερική θερμοκρασία, αλλά και έναν γνήσια υπαρξιακό τόνο.