Ο πρωθυπουργικός λόγος, η επανάσταση του αυτονόητου και η καινοτομία

Αλέξης Σταμάτης για το Netweek

Ο ορισμός του λόγου περιέχει το «λεκτικό», εκείνο που μπορεί να ειπωθεί, και το μη-λεκτικό, εκείνο που δεν μπορεί να ειπωθεί. Ο γραπτός λόγος είναι άλλο πράγμα. Και ο πολιτικός λόγος ακόμα πιο «αλλούτερο». Δεκάδες φίλτρα μεσολαβούν από το νοούμενο μέχρι εκείνο που εντέλει εκφέρεται.

Η ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ δεν επέτρεψε ακόμη και όσους ξεφλούδισαν τα φίλτρα του κείμενου της να δουν κάτι νέο. Μάλλον επιβεβαίωσε τα όσα ζοφερά ξέραμε. Δύσκολοι καιροί και δύσκολες επιλογές μας περιμένουν.

Ωστοσο υπήρξε και μια αισιόδοξη νότα, όταν ο Γ.Α. Παπανδρέου αφιέρωσε λίγο χρονο σε νέους επιχειρηματίες κάνουν πράξη μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης. Και δεν έμεινε εκεί. Μίλησε για παραδείγματα υγιούς επιχειρηματικότητας που στηρίζονται στην καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες, την παράδοση. Και είχε απόλυτο δίκιο. Υπάρχουν εκατοντάδες Έλληνες, που στύβουν το μυαλό τους, προσπαθώντας εν μέσω κρίσης να καινοτομήσουν, να δημιουργήσουν, να «παίξουν μπάλα» με γνώμονα το αύριο.

Ο πρωθυπουργός τους χαρακτήρισε ως «επαναστάτες του αυτονοήτου». Το αυτονόητο ορίζεται ως μια πρόταση της οποίας το νόημα είναι γενικά παραδεκτό πως αναγνωρίζεται χωρίς απόδειξη. Το αυτονόητο συνεπώς, δεν μπορεί να δεχτεί ερμηνείες, δεν μπορεί να δεχτεί επίθετα, δεν μπορεί να είναι «ισχυρό», «ιδεολογικό», «επαναστατικό». Κι αν ακόμα δεχτούμε το «ποιητικόν» της ρήσης, τι συμβαίνει σε μια χώρα όταν η δράση του αυτονόητου θεωρείται επαναστατική;

Είμαι σίγουρος οι επιχειρηματίες που προσπαθούν να καινοτομήσουν, τα νέα παιδια που πασχίζουν να βρουν νέες ιδέες, οι ομάδες που πειραματίζονται με νεα εργαλεία, δεν νιώθουν ούτε αυτονόητοι, ούτε επαναστατικοί. Ακολουθούν την εσωτερική τους «μικρή» φωνή, εκείνη που λέει «πάμε παρακάτω», εκείνη που δεν έχει ανάγκη από ρητορικά σχήματα για να υποστηρίξει την πράξη. Και πράξη, σκέψη, δράση, καινοτομία είναι εκείνο που χρειαζόμαστε σήμερα. Ορθώς λοιπόν ο πρωθυπουργός τους τίμησε. Εκείνο όμως που χρειάζονται δεν είναι μια «επαναστατική» ταμπέλα ως εκφραστές του αυτονόητου, αλλα ενεργή, ρεαλιστική στήριξη από το σύνολο της κοινωνίας -- ή τουλάχιστον από εκείνα τα κομμάτια της που και θέλουν και μπορούν. Την «αυτονόητη» στήριξη της καινοτομίας στη ζωή και στην δημιουργία.
netweek (T. 252)