Υδατόσημο στη μνήμη, του Αλέξη Σταμάτη

• REAL FICTION

Απο το  Literature.gr

Θεωρούσα ανέκαθεν τον εαυτό μου ταξιδιώτη και όχι τουρίστα. Με την έννοια ότι ο ταξιδιώτης βλέπει εκείνο που υπάρχει μπροστά του, ενώ ο τουρίστας εκείνο που έχει έρθει να δει.
Τα τελευταία δέκα χρόνια έχω ταξιδέψει πάρα πολύ. Με θυμάμαι διαρκώς με μια βαλίτσα στο ένα χέρι και το laptop στο άλλο. Από ΗΠΑ, Καναδά και Τζαμάικα, ως Αυστραλία, Μαυρίκιο και Ισραήλ και όχι μόνο.
Κάνοντας ένα διάλειμμα και γυρνώντας μια σελίδα στη ζωή μου, αναρωτιέμαι το γιατί. Πάντως όχι για να χαρώ «αποδράσεις». Η απόδραση είναι μια χιλοχρησιμοποιημένη λέξη, που ποτέ δεν κατάλαβα γιατί «κολλάει» σαν γραμματόσημο όποτε μιλάμε για ταξίδι. Λες κι ο τόπος που ζούμε είναι μια εκούσια φυλακή από την οποία οφείλουμε να το σκάσουμε για να ξαναγυρίσουμε σιδηροδέσμιοι μετά από τις περιπλανήσεις μας στα ξένα.
Για μένα το ταξίδι υπήρξε ανέκαθεν μια αμφίδρομη διαδικασία. Από τη μια υπήρχε η χαρά της εξερεύνησης κι από την άλλη η μαγεία της διαρκούς επιστροφής. Μια αφορμή να «μαζέψω» νέες εικόνες που θα τις μεταφέρω οίκαδε για να τις επεξεργαστώ και μέσα από αυτές να βρω, εδώ, στον τόπο μου, το ποιος είμαι. Μετά από σκέψη, κατέληξα ότι τελικά ταξιδεύουμε για να ψάξουμε αυτό που μας λείπει, εκείνο που έχουμε ανάγκη και γυρνάμε πίσω για να το βρούμε.
Όπως όλοι οι ταξιδιώτες, είδα περισσότερα απ’ όσα θυμάμαι, και θυμάμαι περισσότερα από όσα έχω δει. Εκείνα που μου έμειναν δεν ήταν τα μουσεία, οι εξωτικές παραλίες, η έρημος ή οι μητροπόλεις, αλλά κάποιες θρυμματισμένες εικόνες, κάποιες γεύσεις, κάποιοι άνθρωποι. Αυτή η απερίγραπτη αύρα, το ανείπωτο, το άρρητο που αναδύει το «ξένο». Το «ταξιδεύειν» όπως και το ταλέντο είναι εγγενή, δεν κατασκευάζονται. Υπάρχουν χιλιάδες μικρά πράγματα – αόρατα τα περισσότερα – που προσδιορίζουν και πολύ λίγα από αυτά είναι καθορισμένα από τη θέλησή μας. Ίσως κάποιοι από μας διαθέτουν κάποιο «ταξιδιωτικό» γονίδιο, που κάποτε – ελπίζω ποτέ – θα αποκωδικοποιηθεί, μαζί με όλα τα θαυμαστά και ανατριχιαστικά που μας περιμένουν στο βιοτεχνολογικό μας μέλλον.
Σίγουρα ισχύει εκείνο που έχει πει ο Άγιος Αυγουστίνος, ότι ο κόσμος είναι ένα βιβλίο κι εκείνος που δεν ταξιδεύει έχει διαβάσει μόνο μια σελίδα. Εξ άλλου και η λογοτεχνία, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας μεγάλος ταξιδιωτικός οδηγός από εικόνες που διαβάζονται. Όμως το να είσαι παντού, είναι να είσαι και πουθενά.
Φυσικά είμαι βέβαιος ότι τα ταξίδια μου θα συνεχιστούν. Το σαράκι υπάρχει. Τελικά ίσως είναι πιο απλό. Ταξιδεύω για τη χαρά του ταξιδιού. Για την κίνηση. Άλλωστε η τάση της ύλης του κόσμου, από τα αιμοσφαίρια μέχρι τους πλανήτες είναι η περιφορά, η αέναη περιπλάνηση γύρω από ένα κέντρο. Έτσι και του πνεύματος.
Το μεγάλο ζήτημα είναι να κινείσαι. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμα κι ένα ταξίδι εκατοντάδων χιλιάδων χιλιομέτρων αρχίζει από ένα και μοναδικό βήμα.
Αυτή είναι η ιστορία ενός ταξιδιού στην Αμερική που έγινε τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 2008 με αφορμή τη βράβευση του βιβλίου μου Αμερικάνικη Φούγκα από το International Literature Award του National Endowment for the Arts. Το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Etruscan Press σε μετάφραση Diane Thiel και Constantine Hadjilambrinos. Η βράβευση συμπεριλάμβανε και μια περιοδεία στις ΗΠΑ με στάσεις σε Πανεπιστήμια και πόλεις για την παρουσίαση του μυθιστορήματος. Ήταν το ταξίδι μιας ζωής. Σε 40 μέρες διέσχισα σχεδόν ολόκληρη την Αμερική. Από την Ουάσινγκτον ως το Λος Άντζελες. Όσα έζησα μου έχουν αποτυπωθεί σαν υδατόσημο στη μνήμη.