Σαγκάη: Στην αιχμή του μέλλοντος

Κοιτάζοντας ψηλά τη θέα από στο εσωτερικό Patio του ξενοδοχείου Grand Hyatt το οποίο βρίσκεται μεταξύ 53ου και 87ου ορόφου στον περίφημο πύργο Τσιν Μάο, πίνοντας το τσάι μου σε ένα χώρο στον οποίο βλέπουν και οι 33 όροφοι του ψηλότερου ξενοδοχείου στον κόσμο, νομίζω πως βρίσκομαι σε μια σκηνή από το «Σταρ Ουόρς». Λίγο αργότερα, μπροστά στο «Διαμάντι της Ανατολής», τον θρυλικό «Πύργο Οριένταλ» σήμα κατατεθέν της πόλης με τις «ντίσκο» μπάλες του που προσφέρουν ένα καλειδοσκοπικό πανόραμα της πόλης, αντικρίζω μια από τις πιο υπέροχα κιτς κατασκευές του πλανήτη. Την αίσθηση επενδύει αγγλική ποπ των 80’ς η οποία, για έναν παράξενο λόγο, ακούγεται σ ‘ ολόκληρο τον εξωτερικό χώρο. Ορδές Κινεζών πηγαινοέρχονται υπό της ήχους των Echo and the Bunnymen και των Duran Duran. Το βράδυ από τη βεράντα του «Bar Rouge» χαζεύω σε όλη του την φουτουριστική έκταση το πανόραμα του Πουτόνγκ, της «γειτονιάς των ουρανοξυστών», η οποία ανεγέρθηκε μόλις σε 15 χρόνια σε ένα χώρο που παλιά ήταν σχεδόν εγκαταλελειμμένος. Η «πτήση» του ανθρώπου, μέσα από την κατασκευή, την ανάπτυξη, τη φιλοδοξία σε όλο της το εμβληματικό μεγαλείο. Ωστόσο, στην άκρη της βεράντας, η σημαία της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κίνας μου θυμίζει ότι βρίσκομαι σε ένα κομμουνιστικό κράτος…
Αυτό το ιλιγγιώδους ταχύτητας πέρασμα της κινεζική κοινωνίας στον κόσμο της αγοράς είναι πραγματικά κάτι το μοναδικό. Η εξήγηση δεν είναι απλή. Ίσως να έχει να κάνει με τον ίδιο τον χαρακτήρα του Κινέζου ο οποίος δεν «πενθεί» για τα τραύματα του παρελθόντος. Δεν τα επουλώνει. Το «σύστημά» του είναι πολύ πιο απλό. Τα απωθεί και δεν μιλάει πλέον γι’ αυτά. Εκείνο που τον ενδιαφέρει πια, είναι το «πάμε παρακάτω», το τώρα, το μέλλον. Ενώ άλλες χώρες κάνουν δεκαετίες να ξεπεράσουν τα δεινά και τις καταστροφές που έζησαν, η Κίνα φαίνεται ότι δεν χρειάζεται συλλογική ψυχανάλυση. Κάνει cut και συνεχίζει. Ένα πραγματικά εξαιρετικά πρωτότυπο φαινόμενο μαζικής απώθησης, που επιτρέπει στους ανθρώπους να αλλάξουν ζωή σχεδόν εν μια νυκτί.
Η Σαγκάη είναι μια πόλη στην κόψη του μέλλοντος, δεν αντιγράφει, απορροφά, οικειοποιείται, δημιουργεί τους δικούς της νομούς. Μια πόλη που σαν την Αμερική των αρχών του 20 αιώνα, προσελκύει μαζικά τους γειτονικούς ασιατικούς πληθυσμούς, αλλά και διψασμένους για ζεστό χρήμα ξένους, υποσχόμενη γρήγορο πλουτισμό και πλούσια ζωή. Ένα ασιατικό Ελντοράντο. Η προκυμαία του Μπαντ, κάποτε το καμάρι της Ανατολικής Ασίας τα χρόνια της αποικιοκρατίας, είναι και πάλι στα πάνω της, προσελκύοντας την crème de la crème της πόλης. Όλοι πλέον θέλουν ένα κομμάτι από την πίτα της Σαγκάης. Και η πόλη είναι έτοιμη να το προσφέρει. Φόβος να εξαντληθεί το «γλυκό» δεν υπάρχει. Η Σαγκάη ολοένα και διογκώνεται ολοένα και απλώνει με δορυφορικούς οικισμούς μεγαλεπήβολου σχεδιασμού.


Όσο για την πολιτιστική της ταυτότητα, δεν έχω να πω πολλά. Αν το Πεκίνο διατηρεί ακόμα αρκετά στοιχεία από την παλιά και αρχαία παράδοση, εδώ μιλάμε για μια φιλόδοξη μεγαλούπολη δυτικών προδιαγραφών σε διαρκή εγρήγορση. Πλέον εδώ βρίσκεται η πόλη «που «ποτέ δεν κοιμάται». Κάποιος Ασιάτης Σινάτρα θα την έχει κάνει σίγουρα τραγούδι. Κάποιοι πιστεύουν πως όσο ο κόσμος τεχνοδομείται, τόσο πνευματώνεται. Σε αυτό η Σαγκάη επιφυλάσσεται αν μας απαντήσει στο μέλλον.
Όσο για τις εμπειρίες μου από την εκδήλωση της Εταιρίας Συγγραφέων της Σαγκάη στην οποία έλαβα μέρος -η οποία έγινε στο υπέροχο, αποικιακού ρυθμού, κτίριο της-, ήταν μόνο θετικές.
Το κοινό συμμετείχε ενεργά, μιλήσαμε για την ελληνική λογοτεχνία, δέχτηκα ερωτήσεις για τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Καβάφη και με συγκίνηση ένιωσα πως μας ενώνουν οι δυο παλαιότεροι μεγάλοι πολιτισμοί του κόσμου. Γιατί όταν ένας Κινέζος ποιητής σου διαβάζει Σαπφώ στη γλωσσά του, νιώθεις ότι οι θραυσματικοί στίχοι της μεγάλης ποιήτριας από της Λέσβο είναι ιδεογράμματα χαραγμένα στις τεκτονικές πλάκες που μας ενώνουν όλους…

亚历克斯 ・ 斯坦麦提斯
Αλέξης Σταμάτης, στα κινέζικα