David Lynch, Inland Empire

Υποψιάζομαι ότi το «Ίνλαντ Εμπάιρ» του Ντέιβιντ Λιντς, οι μισοί το λατρέψουν, οι μισοί θα το μισήσουν. Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο διχασμός θα οφείλεται στις ίδιες τις τεκτονικές πλάκες του μέσου. Στην αφήγηση.
Είμαστε όλοι πλέον εθισμένοι σε ένα κοινά αποδεκτό αφηγηματικό μοντέλο. Πείτε το στην καλύτερη του αριστοτελική ποιητική, στη χειρότερη χολιγουντιανή ρετσέτα. Ακόμα και οι ανατροπές του, τύπου «Βαβέλ» ή «Μεμέντο», αντιμετωπίζονται θετικά ως παραλλαγές του κεντρικού πυλώνα. Τι γίνεται όμως όταν ένας καλλιτέχνης αμφισβητεί την ίδια την «παντοδυναμία» της αφήγησης; Όταν καταθέτει μια αφήγηση που δεν είναι «σίγουρη για τον εαυτό της;» (ανέτως θα μπορούσε να κάνει το πεπατημένο, το απέδειξε άλλωστε με το «Στρέιτ Στόρι», ένα κλείσιμο ματιού στους κριτικούς του).

Όταν λοιπόν το γνωστό μοντέλο «ψυχαγωγίας» - γιατί και ο Λιντς με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου «ψυχαγωγία» είναι – κλυδωνίζεται μπροστά στα μάτια μας, ταραζόμαστε. Χάνουμε τις σταθερές μας, χάνουμε τα χερούλια μας κι αμέσως καταφεύγουμε στις «καβάντζες»: ακατανόητο, χάος, ούτε αρχή ούτε τελος.

Ο άνθρωπος ναι, θέλει κατανοητές δομές για να μπορει να ταυτιστεί, ώστε αφού ταραχτεί, να μπορει να εφησυχάσει – δεν συμβαίνουν σε εμένα αυτά. Όμως όλα οι δομές που τον προχώρησαν, στην τέχνη αλλά και αλλού, εκκίνησαν ως χαοτικά πλέγματα, ως ακατανόητα φαινόμενα που σταδιακά βρήκαν το νόημα τους. Εξ αλλού έτσι δουλεύει και η ίδια η ζωή.

Δημοσιεύτηκε στο "Έθνος" 14.5.07