"Βίλα Κομπρέ" : Συνέντευξη στην Athens Voice

Η συνεντευξη δόθηκε στην Αγγελικη Μπιρμπίλη και δημοσιευεται στο τρεχον τεύχος της Athens Voice. Αφορα στο νεο βιβλιο "Βίλα Κομπρέ" που κυκλοφορεί στις 14 Απριλίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Τι σε οδήγησε σε αυτή την ιστορία;
Η αρχική σκέψη ήταν να γράψω μια ιστορία εκδίκησης. Αυτό με οδήγησε στον Άμλετ, στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά. Από εκεί κράτησα τη φράση «Τίποτα από μένα δε φαίνεται». Μετά είδα μια έκθεση με θέμα τη Μελαγχολία στο Βερολίνο. Το μότο της εκδίκησης άρχισε να υποχωρεί και να αναδύεται ένας νέος άνθρωπος γεμάτος αναπάντητα ερωτηματικά, ένας άνθρωπος που έχει όμως κι ένα άλλο κοινό με τον Άμλετ. Όπως ο πρίγκιπας της Δανιμαρκίας καθυστερεί την εκδίκησή του - το περίφημο αμλετικό delay-, ο ήρωας μου κάνει delay στη ζωή. Και όπως ο Άμλετ είναι μελαγχολικός με την έννοια που χρησιμοποιείτο ο όρος τους προηγουμένους αιώνες. Μέχρι που θα αποφασίσει να πάρει κι εκείνος τα πράγματα στα χέρια του…

Τι είναι για σένα η συγγραφή;
Για μένα η συγγραφή είναι επιμέλεια χάους. Αρχίζεις με ένα αδιαμόρφωτο υλικό, ένα μάγμα που περιφέρεται επί ένα διάστημα... Κάποια στιγμή αρχίζει να διαμορφώνεται η συνθήκη, να αναδύονται τα πρόσωπα, το σκηνικό... Επίσης η συγγραφή, όπως εχει πει και ο Λιόσα, είναι κάτι σαν ανάποδο στριπτίζ. Αρχίζεις με τον εαυτό σου γυμνό και μετά ντύνεις τους χαρακτήρες με τόσα πολλά επίπεδα- ενδύματα που στο τέλος έχεις ξεχάσει από πού ξεκίνησες.

Στα βιβλία σου παίζει ένα εσωτερικό δράμα, οι ήρωες σου αναζητούν την ταυτότητά τους, παρά το εκ πρώτης όψεως περιπετειώδες της ιστορίας…
Όντως στα βιβλία μου θα βρει κανείς ορισμένα κοινά στοιχεία με κυριότερο την ανάγκη του ήρωα να βρει ποιος πραγματικά είναι. Συνήθως ερευνώντας για κάτι άλλο, στην ουσία ερευνά τον εαυτό του. Το συγκεκριμένο βιβλίο κλείνει μια «τετραλογία της αναζήτησης» που άρχισε με το «Μπαρ Φλωμπέρ». Ήδη πλέον έχω οδηγηθεί σε εντελώς διαφορετικούς λογοτεχνικούς δρόμους, μέσα από μια διαφορετική διαχείριση αφήγησης. Όλοι οι συγγραφείς έχουμε έμμονες, αλλά κάποια στιγμή νιώθει κανείς την ανάγκη να τις σπάσει ακόμα κι αυτές, να ρισκάρει. Δε γίνεται χωρίς ρίσκο.

Θα έλεγα επιπλέον ότι οι ήρωές σου προσπαθούν να ξεφύγουν από τους δαίμονές τους - οδυνηρές εμπειρίες, παλιά τραύματα, ενοχές, μυστικά. Υπάρχει κάτι το αυτοβιογραφικό εδώ;
Σίγουρα υπάρχει. Έχω ζήσει μια πολύ περιπετειώδη και κυρίως αντιφατική ζωή, γεμάτη «διπλά μυνήματα», της οποίας οι μνήμες και οι εντάσεις φαίνεται πώς μου εξέβαλλαν σε αρκετά βιβλία.

Ο ήρωάς σου έχει ένα θέμα με τον πατέρα του. Αρνείται να αποδεχθεί την καταγωγή του. Μήπως αυτό είναι μια μετάθεση σε κάποια δική σου προσωπική άρνηση να αποδεχθείς κάτι άλλο;
Η προσωπική μου άρνηση στα πράγματα υπήρξε ακόμα πιο καθολική. Δεν είχε να κάνει τόσο με πρόσωπα. Κατά πάσα πιθανότητα έγινα συγγραφέας επειδή από τότε που με θυμάμαι είχα μια «αντιδικία με την πραγματικότητα». Εκείνα που ζούσα δεν «μου έφταναν», δε τα θεωρούσα επαρκή. Με το παιδικό μου μυαλό τα απέρριπτα και προσπαθούσα να βρω διαφορετικά πεδία, διαφορετικές «συνθήκες». Κάπου εκεί ήρθαν τα βιβλία, η ανάγνωση. Η «Αισθηματική μου Αγωγή» συντελέστηκε μέσα από το διάβασμα. Κι επειδή η πραγματικότητα δεν μου ήταν αρκετή, κατασκεύαζα «εναλλακτικούς κόσμους» οι οποίοι μου φαίνονταν πολύ πιο αληθινοί από εκείνο που ζούσα.

Γι αυτό «κατασκευάζεις» και μεγάλους έρωτες στα βιβλία σου;
Θες να πεις ότι μυθοποιώ τις σχέσεις; Μα αυτό είναι νομίζω κάτι που όλοι κάνουμε. Και είναι και το μεγαλύτερο λάθος στο ερωτικό πάρε-δωσε. Γιατί το θέμα είναι να ερωτεύεσαι τον άλλον, και όχι την προβολή του πάνω σου. Όμως γηράσκω αεί διδασκόμενος…

Όμως ο ήρωάς σου θέλει να αλλάξει την ζωή της Εσθαλίας, της κοπέλας που ερωτεύεται, της αλλάζει ακόμα και το όνομα…
Επειδή ακριβώς είναι το πρώτο πλάσμα που τον συγκινεί αληθινά, μάλλον υποσυνείδητα θέλει να την επαναφέρει στην πραγματικότητά της - η κοπέλα είναι Αλβανίδα αλλά έχει απωθήσει την καταγωγή της- έτσι ώστε η σχέση τους να είναι ισότιμη. Ώστε να είναι πλέον οι δύο τους αληθινοί, ενώπιος ενωπίω…

Ναι, στο βιβλίο υπάρχουν αρκετοί μετανάστες. Είναι πια αυτό μια πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε….
Φυσικά και είναι πραγματικότητα και σε ένα βιβλίο που εκτυλίσσεται στην σύγχρονη Αθήνα, ο φτωχός νέος που ζει στο πρώτο υπόγειο μιας πολυκατοικίας έχει πολλές πιθανότητες να έχει γείτονα έναν Ρουμάνο ή έναν Νιγηριανό.

Το προηγούμενο σου βιβλίο εξελίσσεται εξ ολοκλήρου στην Αμερική. Τώρα στη «Βίλα Κομπρέ» -που ναι μεν είναι τοποθετημένο κατά βάση στην Αθήνα, πρόκειται δηλαδή για ένα Ελληνικό βιβλίο- υπάρχει πάλι μια ανατροπή… Γίνεται μια κριτική για τους Έλληνες συγγραφείς που ξετυλίγουν τις ιστορίες τους εκτός συνόρων. Πρόκειται για μόδα;
Για την «Αμερικάνικη Φούγκα» άκουσα μια κριτική που εστίαζε στο γεγονός ότι οι νέοι Έλληνες συγγραφείς στέλνουν τους ήρωες στα πέρατα του κόσμου και δεν ασχολούνται μετά του οίκου τους. Την θεωρώ άστοχη. Ο συγγραφεας δεν εχει εθνικά κριτήρια έμπνευσης… Η έμπνευση δεν είναι προκατ. Σε κάποια φάση μπορεί να εμπνευστεί από ένα υπερατλαντικό ταξίδι και στο επόμενο βιβλίο να εστιάσει σε ένα ορεινό ελληνικό χωρίο και στην γενέθλια πόλη του. Σ εμένα πχ αυτό συνέβη με τα τελευταία δυο βιβλία. Το θέμα είναι αν το βιβλίο εχει κάτι να πει ή όχι. Ζούμε σε μια εποχή όπου ολόκληρος ο κόσμος εισβάλλει στην οθόνη μας και δεν μπορούμε να τον αγνοήσουμε, τουλάχιστον όχι εγώ. Το δίλημμα «κοσμοπολιτισμός ή εντοπιότητα» πιστεύω ότι είναι εντελώς παρωχημένο στις μέρες μας.

Ο συγγραφέας πρέπει να έχει ζήσει οριακές καταστάσεις ή να έχει ταξιδέψει για να εμπνευστεί;
Υπάρχουν συγγραφείς των «4 τοίχων» που μπορούν να γράψουν εξαιρετική περιπέτεια ή επιστημονική φαντασία και συγγραφείς που ζουν με μια βαλίτσα στο χέρι που μπορούν να γράψουν ένα εξαιρετικό δράμα δωματίου…

Εσύ που ανήκεις;
Εγώ ανήκω και στους δύο άλλα και πουθενά. Γενικώς δεν νιώθω να «ανήκω» κάπου…

Ο ήρωάς έρχεται «στην μαγική χοάνη που είναι η Αθήνα». Εσύ έχεις γεννηθεί εδώ. Η Αθήνα είναι μαγική για σένα; Σε εντυπωσιάζει ακόμα;
Η Αθήνα είναι μια τόσο αντιφατική πόλη που διατηρεί ακόμα μαγικά χαρακτηριστικά. Περπατάς σε ένα δρόμο νιώθοντας κοσμοπολίτης και στρίβεις σε μια γωνία και βρίσκεσαι στον «Τρίτο κόσμο». Εξαιρετικά ερεθιστικό υλικό για έναν συγγραφέα.

Αλέξη, θα μου πεις το αγαπημένο σου τραγούδι:
Το Good Night Moon των Shivaree. (αλλα και το Junior Queen των Snob) Το αγαπημένο σου ποίημα: «Η φούγκα του θανάτου» του Πωλ Τσέλαν. Αγαπημένη ταινία: Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι. Αγαπημένος συγγραφέας, Έλληνας και ξένος: Διονύσιος Σολωμός και Τζέιμς Τζόις. Και αγαπημένο μέρος στην πόλη: η περιοχή μου κάτω από τον Λυκαβηττό.

Τελείωσες μόλις ένα βιβλίο. Τι άλλο ετοιμάζεις;
Χτες μόλις, στη Β’ Σκηνή του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας, άρχισαν να παίζονται οι «Κρυψώνες», δύο ελληνικά μονόπρακτα σε μια κοινή παράσταση σε σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου - το δικό μου, «Η τελευταία Μάρθα» με το Χρήστο Στέργιογλου και «Το πράσινό μου το φουστανάκι» της Λένας Κιτσοπούλου με τη Μαρία Σκουλά. Είναι ιστορίες για δυο ανθρώπους, οι οποίοι, στην προσπάθεια τους να καταλάβουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους, μπλέκουν πραγματικότητα και φαντασία με επώδυνο τρόπο. Η «αναζήτηση ταυτότητας» που λέγαμε…

Η χρονιά όμως έχει και ταξίδι…
Ναι, το φθινόπωρο πηγαίνω μια μεγάλη περιοδεία στη Αμερική παρουσιάζοντας την Αμερικανική έκδοση της «Αμερικάνικης Φούγκας». Θα ταξιδέψω από τη Νέα Υόρκη ως το Λος Άντζελες με στάσεις στο Χάρβαρντ, στο Γέιλ, στην Άοιβα.