Tuesday, August 16, 2011

My American trip (κεφ. 16)

Ο Αλέξης Σταματης σε Φελινικές βόλτες τη «μέρα που έπεσε ο καπιταλισμός»…




Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Αμερικάνικη Φούγκα", το οποίο απέσπασε το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών, ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης διέσχισε την Αμερική απ’ άκρη σε άκρη το 2008. Φανατικός ταξιδιώτης και όχι τουρίστας, κάθε εβδομάδα καταγράφει στο thea τις εμπειρίες του από εκείνο το «ταξίδι ζωής»- και παίρνει και εμάς μαζί του.


29. 9. 2008

2008 και Αμερική. E, όσο κι αν είμαστε σε ταξιδιάρικο mood, δεν μπορώ να αποφύγω να μιλήσω και για την κρίση. Ήταν ένας μαύρος Σεπτέμβρης εκείνος για τις ΗΠΑ. Τα τοξικά ομόλογα εκλύθηκαν σα ραδιενέργεια από το οικονομικό τσουνάμι και διέλυσαν ολόκληρα συστήματα που εκτέθηκαν σ’ αυτά. Εκείνο το Σεπτέμβριο του ’08, έγιναν πολλά και τρομερά: η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα προσέφερε έκτακτη οικονομική ενίσχυση 85 δις δολαρίων στην ασφαλιστική εταιρεία AIG για να αποτρέψει την κατάρρευσή της. Ο κολοσσός Lehman Brothers κήρυξε πτώχευση προκαλώντας αναστάτωση στην κυβέρνηση, ενώ η Merrill Lynch εξαγοράστηκε από την Bank of America. Ο Μπους (οι σύμβουλοί του) πρότειναν την άμεση ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών για τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος πριν πληγεί ανεπανόρθωτα η οικονομία της χώρας, ενώ παράλληλα εξαγοράστηκαν οι Fannie Mae και Freddie Mac και μπήκε λουκέτο στη Washington Mutual. Ο απρόσμενος κρατισμός των ΗΠΑ ήταν αρχικά μουσική στ’ αυτιά των χρηματιστήριων, ενώ την ίδια στιγμή η κοινή γνώμη αντιδρούσε σφοδρά για φορολογικό βάρος που προέβλεπε το διασωστικό «Σχέδιο Πόλσον» μια και επρόκειτο να πέσει φυσικά στην πλάτη του μέσου πολίτη. Με την άποψη αυτή συντάχθηκε και το Κογκρέσο, καταψηφίζοντας κατ’ αρχήν το σχέδιο κρατικής ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για αγορά των λεγόμενων «τοξικών ομολόγων» με δημόσιο χρήμα.

Η Lehman Brothers στα όρια της πτώχευσης το Σεπτέμβριο του 2008

Η Lehman Brothers κηρύσσει πτώχευση

Η οικονομική κρίση μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων

Ήταν η μέρα που άκουσα το μεσημέρι στις ειδήσεις για την απόρριψη σχεδίου σωτηρίας της οικονομίας. Χωρίς να είμαι φυσικά ειδικός (καμία σχέση με οικονομικά ως το 2008!) ήμουν βέβαιος ότι τελικά το bailout θα περνούσε με την επόμενη συνεδρίαση. Στο μεταξύ υπήρχε μια απίθανη κινδυνολογία στα κανάλια. Τότε, αφελής ων, μου φαινόταν έως και παράξενο που μια χώρα σαν την Αμερική, θα μπορούσε ποτέ να αντιμετωπίζει οικονομικό πρόβλημα και θα χρειαζόταν «διάσωση». Που να ήξερα τρία χρόνια αργότερα σε τι απύθμενα πιο βαθύ πηγάδι θα βρισκόμασταν εμείς. Και να ’μαστε τώρα «στον ουρανό του τίποτα, με ελάχιστα» που λέει, για έναν πολύ πιο σπαρακτικό από την οικονομία λόγο, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ.

Δε μπορούσα βέβαια να τη βγάλω όλη μέρα μπροστά στο CNN. Έκανα μια βόλτα στη γειτονιά να πάρω φωτογραφίες και ξαφνικά, έπεσα σε μια ταμπέλα που κάτι μου έλεγε. LIVING THEATER. Βρε μπας και; Ναι, ήταν αυτό! Το πάλαι ποτέ θρυλικό Living Theater του Julian Beck και της Judith Molina που στεγαζόταν σε ένα υπόγειο θεατράκι της Clinton Street, χαμένο ανάμεσα σε κάτι άθλια Deli και κάτι παράξενες αποθήκες. Για όποιον δεν έχει ακούσει το θρυλικό αυτό όνομα, μιλάμε για μια θεατρική ομάδα που τις δεκαετίες 60s, 70s εξέφραζε ό,τι πιο πρωτοποριακό παγκοσμίως στο χώρο του θεάτρου. Για ένα νομαδικό ensemble που εγκαινίασε μια νέα φόρμα μη μυθοπλαστικής ερμηνείας, βασισμένη στην πολιτική και φυσική δέσμευση του ηθοποιού για τη χρήση του θεάτρου ως μέσου για κοινωνική αλλαγή. Τα πιο σημαντικά τους έργα ήταν τα Frankenstein, Paradise Now και Αντιγόνη.

Julian Beck και Judith Molina

Από παράσταση του Living Theatre

Θυμήθηκα αρχές δεκαετίας του 80 είχα δει την Αντιγόνη τους στη Θεσσαλονίκη. Πολύ στράτευση, πολύ γυμνό, πολύ εξτρίμ. Όχι τυχαία, μόλις τέλειωσε το έργο ο θίασος πήγε για καθιστική διαμαρτυρία στις φυλακές του Γεντί Κουλέ. Εκεί που κοίταζα τις φωτογραφίες στη βιτρίνα του Living Theater θυμάμαι πως χτύπησε το κινητό μου. Τα νέα ήταν πολύ καλά. Ένας εκδοτικός οίκος από το Λος Άντζελες, ο Red Hen Press, είχε συμφωνήσει να εκδώσει το βιβλίο μου Μητέρα Στάχτη. (Παρεμπιπτόντως το βιβλίο βγαίνει φέτος).

Μετά από όλες αυτές τις πληροφορίες, ήθελα λίγο χάσιμο, μια βόλτα χωρίς λόγο, χωρίς προορισμό. «Just hanging around», που έλεγαν και οι Stranglers. Η «αποξένωση», το «χάσιμο στο πλήθος» είναι μια αίσθηση που εάν την επιδιώκεις, η Νέα Υόρκη είναι ο τόπος σου. Εκεί που πραγματικά «τίποτα από σένα δε φαίνεται» για να επανέλθω στη φράση του Χειμωνά από τη μετάφραση του Άμλετ. Η απόλυτη ελευθερία μέσα στην απόλυτη ανωνυμία. Στη Νέα Υόρκη δεν χρειάζεσαι πρόγραμμα. Απλά βγαίνεις έξω και -αν έχεις ματιά ανοιχτά- συμβαίνουν πράγματα (Σημείωση: τώρα που διόρθωνα αυτή την παράγραφο, ο ορθογράφος του Word διόρθωσε το «πράγματα» σε«σπαράγματα», ένα εξαιρετικό lapsus της μηχανής. The Ghost in the machine finally exists).

Ας επιστρέψουμε στο αναπάντεχο της Νέας Υόρκης. Έτσι λοιπόν, στρίβοντας ένα στενό ενός βρόμικου μισοφωτισμένου δρόμου, άκουσα κάτι φωνές πίσω από μια τζαμένια πόρτα. Έριξα μια ματιά. Ήταν τα εγκαίνια μιας έκθεσης σε μια γκαλερί. Ένας πανύψηλος ημίγυμνος παχύσαρκος τύπος με τουρμπάνι στο κεφάλι καλούσε τον κόσμο. Προφανώς ήταν ο καλλιτέχνης. Τα έργα ήταν μετριότατα αλλά το setting ήταν ακραία φελινικό. Σε πέντε λεπτά συζητούσα με έναν μαύρο γεμάτο tattoo και έναν οστεώδη γλύπτη με λαχανί μαλλί για τον Κουνέλη για το bail out των 700 δις δολαρίων και την επικινδυνότητα της Σάρα Πέιλιν…

Ύστερα πάλι έξω, στην έντονη φθινοπωρινή υγρασία με τα ρούχα να κολλάνε στο δέρμα, ολομόναχος so inside the madding crowd that you feel miles away from it.

Για όσους συμπάσχουν στην «αντιδικία με την πραγματικότητα» συνιστώ γερές δόσεις Νέας Υόρκης.

Photos: credit visualphotos.com

No comments: