Saturday, August 27, 2011

My American trip (κεφ 27)

My American trip (κεφ 27)
www.thea.gr


My American trip (κεφ. 27)




Mε αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του «Αμερικάνικη Φούγκα», το οποίο απέσπασε το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών, ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης διέσχισε την Αμερική απ’ άκρη σε άκρη το 2008. Φανατικός ταξιδιώτης και όχι τουρίστας, κάθε εβδομάδα καταγράφει στο thea τις εμπειρίες του από εκείνο το ταξίδι ζωής- και παίρνει και εμάς μαζί του.



8.10. 2008

Εκείνο το βράδυ είδα το δεύτερο προεδρικό ντιμπέιτ μαζί με κάποιους καθηγητές του πανεπιστήμιου Μπράουν. Η ατμόσφαιρα ήταν εξαιρετικά πολιτισμένη, κανείς δεν σχολίασε οτιδήποτε ειπώθηκε, σερβιριστήκανε cookies και κόκα κόλα και, όταν η σεμνή τελετή έφτασε στο τέλος της, καθένας γύρισε στο σπίτι του, ή, στη δική μου περίπτωση, στο όμορφο, και, τεχνολογικά άψογα εξοπλισμένο δωμάτιο που μου παρείχε το Πανεπιστήμιο. Πέρασα ώρα να βλέπω τα spins στην τηλεόραση και να διαβάζω τις αναλύσεις στο δίκτυο.

Είπα spins και οφείλω μια εξήγηση. Τα μίντια στην Αμερική, δεν είναι αυτά που ξέρουμε στη Ευρώπη. Το κάθε κόμμα έχει τους δικούς του «spin doctors» – ειδικούς προπαγανδιστές - που τριγυρίζουν τα κανάλια ερμηνεύοντας τις εμφανίσεις των υποψηφίων κατά το δοκούν. Ο όρος «spin doctor» είναι αδύνατον να μεταφραστεί στα ελληνικά. Ποιητική αδεία όμως, θα τον ερμήνευα ως: «ο θεράπων του φάλτσου». Ο δόκτωρ αυτός έχει ως βασική του ασχολία να «μεταφράζει», ουσιαστικά να παραλλάσσει κατά το δοκούν, την εκάστοτε είδηση προς συμφέρον του κόμματος του. Πρόκειται για την τέχνη ή μάλλον για την επιστήμη του να διαστρεβλώνεις την αλήθεια χωρίς απαραίτητα να λες ψέματα – οι Ρεπουμπλικάνοι είναι μάστορες στο είδος. Φυσικά πλέον, η πιο αξιόπιστη πηγή ανάλυσης ήταν από τότε -και παραμένει- το διαδίκτυο.

Το προπαγανδιστικό νταβαντούρι των «ιατρών της πληροφόρησης» μ’ έκανε για λίγο να αναπολήσω την ησυχία του δωματίου όπου βλέπαμε το ντιμπέιτ. Αναδρομικά σκέφτηκα πως θα τους φαινόταν αν τους εξηγούσα το πώς παρακολουθούμε εμείς οι Έλληνες πολιτικά ντιμπέιτ στην τηλεόραση. Θα ‘ταν σχεδόν προσβλητικό μια και η ιδία η έννοια του «δημαρχικού ντιμπέιτ», όπως ήταν το φορμά της δεύτερης αυτής μονομαχίας, είναι μια εξαιρετικά πολιτισμένη διαδικασία, η οποία έχει τις ρίζες της στη συλλογική φολκ μνήμη της Αμερικής, μια εποχή όπου η κοινότητα έλυνε τα προβλήματα της με συναντήσεις των μελών της για ανοιχτές συζητήσεις. Παρόλο τον «τίτλο» του ντιμπέιτ, η συζήτηση δεν έγινε σε δημαρχείο, άλλα στο Belmont University του Nashville με τον ανκορμαν του NBC, Tom Brokaw, να παίζει το ρόλο του «Δημάρχου». Μη έχοντας λοιπόν –ως παρορμητικός Έλλην- που να εκφράσω τις απόψεις μου, έγραψα κάποιες σημειώσεις τις όποιες μετά από χρόνια ανακαλώ.

Εκείνο που μου έκανε πολύ κακή εντύπωση ήταν το υποτιμητικό «αυτός» («that one») που είπε o Τζον Μακ Κέιν αναφερόμενος στον Ομπάμα, δείχνοντας φυσικά, το πόσο έχει χάσει την ψυχραιμία του. Για όσους θυμούνται, ήταν σαν να ακούς τον Ρος Περό, τον εκκεντρικό δισεκατομμυριούχο που πριν από κάποια χρόνια κατέβηκε για πρόεδρος, ο οποίος, αναφερόμενος στους Αφροαμερικανούς τους αποκάλεσε «αυτοί οι άνθρωποι». Το άλλο άστοχο, που ωστόσο, μάλλον επίτηδες επιστράτευσε ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος ήταν η απάντηση του στο ποιός είναι ο «ήρωας του». Επέλεξε τον Τέντι Ρούζβελτ, πρόεδρο των ΗΠΑ μεταξύ 1901-08 και γνωστό για την «μάτσο», «καουμπόι» εικόνα του. Φαίνεται πως είχε και την τρυφερή του πλευρά, μια και η φράση «teddy bear» οφείλεται σ’ αυτόν…

Ο Ομπάμα έκανε μια εμφάνιση που έμοιαζε με εκείνη ενός μεγάλου μποξέρ που ξέρει ότι είναι μπροστά στα σημεία και το μόνο που έχει να κάνει είναι να «χορεύει» οπισθοχωρώντας γύρω- γύρω στο ρινγκ έχοντας περισσότερο στο νου του να αποφύγει το μπλέξιμο. Δεν έριξε πολλές γροθιές, αλλά δεν τις
είχε ανάγκη κιόλας. Ο McCain, που ήταν πολύ πίσω στα σημεία, μπήκε στον αγώνα ξέροντας ότι χρειαζόταν ένα νοκ αουτ αλλά δεν το κατάφερε. Μην ξεχνάμε ότι κι ο άνθρωπος ήταν και μιας ηλικίας εξάλλου, γεννηθείς το 1936. Σε περίπτωση εκλογής του θα ήταν ο γηραιότερος εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ στην ιστορία.

Οι περισσότεροι εκείνη τη μέρα στα μίντια συμφωνούσαν ότι πλέον, τέσσερις εβδομάδες πριν τις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου, κι ενώ οι θεσμοί της οικονομίας υπέφεραν όσο ποτέ μια μέρα που το χρηματιστήριο εξακολούθησε την πτωτική του πορεία με μια εντυπωσιακή βουτιά 5.1 τοις εκατό, ο Ομπάμα είναι μπροστά. Πως κέρδισε καθαρά το ντιμπέιτ. Το σκορ του CNN μετά το ντιμπέιτ ανέφερε: Ομπάμα 54% - Μακ Κέιν 30 %.

Ειδικά στη τελευταία «ζεν» ερώτηση: «What don't you know and how are you going to learn it?» έπιασε τον σφυγμό του αμερικανικού λαού. Ο Μακ Κέιν βγήκε λίγος, αμήχανος, έλεγε συνέχεια «my friend», και περιφερόταν γύρω- γύρω στο στούντιο σα να μην ήταν ευχαριστημένος που βρισκόταν εκεί. Και στην ερώτηση αν η Ρωσία θεωρείται ακόμα «αυτοκρατορία του κακού» (Εvil Εmpire) απάντησε «ίσως». Κάποιος έπρεπε να του ψιθυρίσει πως ο Ψυχρός Πόλεμος είχε από καιρού τελειώσει…

Πάντως, η όλη ιστορία του «town hall debate» με έκανε να ψάξω λίγο το ζήτημα του ντιμπέιτ ως έννοιας. Απ’ όσα βρήκα, πολύ ενδιαφέρον μου φάνηκε το Lincoln–Douglas debate, η βάση του δημαρχιακού ντιμπέιτ, το επονομαζόμενο και ντιμπέιτ αξιών, επειδή δίνεται έμφαση στη λογική, τις ηθικές αξίες και τη φιλοσοφία. Είναι ένα τύπος ντιμπέιτ ένας εναντίον ενός, που συνήθως διοργανώνεται από νομικού χαρακτήρα οργανώσεις υπό μορφή διαγωνισμού.

Η ονομασία οφείλεται στα θρυλικά ντιμπέιτ του 1848 ανάμεσα στον Abraham Lincoln και τον Stephen A. Douglas, που αφορούσαν κυρίως το θέμα της δουλείας και την ηθική, τις αξίες και τη λογική που συνδέονταν μαζί του. Ψάχνοντας τες λίγο, βρήκα μια εκπληκτική ατάκα του Λίνκολν, ο οποίος αναφερόμενος στις διακηρύξεις αξιών του αντιπάλου του τις χαρακτήρισε ως «μια απαθή εξουσία τόσο αδύναμη όσο η ομοιοπαθητική σούπα που παράγεται αν βράσεις την σκιά ενός περιστεριού που πέθανε από ασιτία.»(!)

Μου φαίνεται πάντως ότι τα αμερικανικά ντιμπέιτ του 1848 θα ήταν σίγουρα πολύ πιο ενδιαφέρονται και πολύ λιγότερο «ξύλινα» από τα αντίστοιχα δικά μας, ενάμιση αιώνα αργότερα.

Photos: credit visualphotos.com


No comments: