Posts
Κεφάλαιο 3: H Αμερικανική επαρχία
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Αμερικάνικη Φούγκα", το οποίο απέσπασε το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών, ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης διέσχισε την Αμερική απ’ άκρη σε άκρη το 2008. Φανατικός ταξιδιώτης και όχι τουρίστας, κάθε εβδομάδα καταγράφει στο thea τις εμπειρίες του από εκείνο το «ταξίδι ζωής»- και παίρνει και εμάς μαζί του.
18.9.2008
Ταξίδευα με αυτοκίνητο στην αμερικάνικη επαρχία. Ο ουρανός ήταν καταγάλανος κι ο ήλιος που ανέβαινε σταδιακά στο στερέωμα έκανε το τοπίο να λάμπει. Το τοπίο λουσμένο στο φως, πάμφωτη φαιοκάστανη επιδερμίδα. Το πάνω μέρος του παρμπρίζ είχε ένα ελαφρά πρασινωπό χωματισμό – λειτουργούσε ως φίλτρο για τον ήλιο και δημιουργούσε ένα πολύ όμορφο εφέ έτσι όπως μάσκαρε τις φυτείες που εκτείνονταν στον ορίζοντα. Όλα απαστράπτοντα, λες και τα ’χες γυαλίσει. Στη διαδρομή πρόσεχα τις επιγραφές. «Υπέροχη Πίτσα», «Τα καλύτερα Κράνμπερις», «Προς Πάντσο Μοτέλ», «Westernworld Development». Σαν να περίμενα κάποια ένδειξη, όπως ακριβώς ο ήρωας της «Φούγκας». Μια ένδειξη για τί; Όλα στην Αμερική δείχνουν προς κάπου. Όλα σου λένε, μετακινήσου, μπες, δες, πράξε, κατανάλωσε. The land of action ακόμα και στην ύπαιθρο.
Μια φαντασίωση μου από τότε που χα δει το «Παρίσι, Τέξας» του Βιμ Βέντερς, τελευταίας καλής ταινίας του αντιφατικού Γερμανού που ύστερα κάπου έχασε τον μπούσουλα. Οι πινακίδες, τα μοτέλ, η ατελείωτη άσφαλτος, η αίσθηση του on the road. Βοηθούσε κι ο Σπρίνγκστιν που έπαιζε ο σταθμός. Μυθοποιημένα όλα: Από βιβλία, από ταινίες, από πίνακες. Χώρος, χώρος χώρος. Μιλώντας με τον οδηγό μου έλεγε πόσο θα ΄θελε να μένει στην επαρχία. «Όχι για αυτά που έχει», μου ΄πε, «μα για αυτά που δεν έχει». Σωστός. Στην Αμερική οι πόλεις καλύπτουν μονό το 2% της χώρας… Σε αυτές ζει το 75% του πληθυσμού… Απλά μαθηματικά, το 25% απολαμβάνει το υπόλοιπο 98%. Ποιος είναι πιο τυχερός;
 Ο καθηγητής λογοτεχνίας Μπομπ Μούνι |  Το flyer για την παρουσίαση στο κολλέγιο |  Στην Αμερική όλα σε προτρέπουν σε κάτιι |
Φτάσαμε στην Τσέστερταουν, μια μικρή επαρχιακή πόλη πέντε χιλιάδων κάτοικων, όπου βρίσκεται το Ουάσινγκτον Κόλετζ. Να την ξανά η απλή ρυμοτομία, οι κάθετοι και οριζόντιοι δρόμοι, τα κλασικά αμερικανικά σπιτάκια, Διώροφα με ριχτή στέγη, γκαζόν, φράχτες, αυλές. Την ονομασία της πόλης τη θυμόμουν από την ταινία του Ρόναλντ Έμεριχ «The Patriot», που εκτυλίσσεται τον 18ο αιώνα, την εποχή της Αμερικανικής Επανάστασης. Ένας ήρωας, τον οποίο υποδυόταν ο μακαρίτης Χιθ Λέτζερ, διάβαζε στην εφημερίδα για κάποια εξέγερση στο Τσέστερταουν, κατά την οποία βρετανοί αξιωματούχοι υπέστησαν το παραδοσιακό vigilante μαρτύριο – το όποιο είχα πρωτοδεί στους... Ντάλτονς (επική δημιουργία του σκιτσογράφου Μόρις με βάση την πραγματική συμμορία των τεσσάρων αδελφών). Τους άλειψαν με πίσσα και πούπουλα, αλλά δεν ξαναζωντάνεψαν στο επόμενο καρέ: Υπέφεραν ένα φρικτό θάνατο από εγκαύματα. Από τότε οι κάτοικοι προφανώς ηρέμησαν, γιατί εδώ, ο δείκτης εγκληματικότητας είναι μηδέν.
Το Ουάσινγκτον Κόλετζ είναι ένα υπέροχο κάμπους μέσα στο πράσινο. Με υποδέχεται ο Μπομπ Μούνι, καθηγητής λογοτεχνίας. H πρώτη μου παρουσίαση πάει μια χαρά. Όσο στην Ελλάδα βαριόμαστε να ακούμε τους συγγραφείς να διαβάζουν από το βιβλίο τους στις παρουσιάσεις, τόσο το θέλουν εδώ. Και είκοσι, και τριάντα και σαράντα λεπτά… Όταν τελειώνω, τα παιδιά αρχίζουν τις ερωτήσεις. Όλες... πραγματιστικού χαρακτήρα. Επαγγελματίας συγγραφέας. Όνειρο των φοιτητών που σπουδάζουν δημιουργική γραφή στο Ουάσινγκτον Κόλετζ. To be published and to live from your work. Ό,τι δηλαδή έχουν καταφέρει μόλις μια χούφτα ανθρώπων πίσω, στη χώρα μας.
Καβουροσαλάτα σε ένα όμορφο ρεστό, στη μικρή πόλη στα περίχωρα της Ουάσινγκτον. Ο Μπομπ μου διηγείται ότι ένα βράδυ έτρωγε εδώ με την διάσημη συγγραφέα Τζόις Κάρολ Όουτς, όταν την πλησίασε ένας νεαρός, φανατικός της θαυμαστής, ο όποιος την είχε πάρει από πίσω μετά το τέλος της διάλεξης, κυνηγώντας τη ακόμα και μέχρι το εστιατόριο.
«Mrs. Oates what is your favorite word?» (Κυρία Οουτς ποια είναι η αγαπημένη σας λέξη;). Κι εκείνη με αυτό το ερωτηματικό που αιωρείται στο αμερικανικό χιούμορ, απάντησε:
«Farewell?» (Αντίο;)
Έχει πλάκα η ομιλία των Αμερικανών. Εκείνο βεβαία που κατακλύζει την καθημερινότητα είναι το περίφημο like. Μπαίνει παντού σαν κερασάκι, ιδίως στο διάλογο των νέων. Όλα είναι σαν κάτι, τίποτα δεν ε ί ν α ι.
Το like έχει γίνει το γλωσσολογικό έμβλημα της εποχής. Μια λέξη που ενσωματώνει ειρωνεία και έλλειψη εμπιστοσύνης στην περιγραφή, Εκείνο που έκανε η παλιά γραμμική στρωτή αφήγηση το κάνει τώρα η δραματοποίηση και η προσομοίωση. Η Αμερικανική κοινωνία «υποδύεται» όσο καμία άλλη, ενώ ταυτόχρονα το θέαμα είναι παντού.
Μια χώρα με ιστορία μόλις 230 ετών, πώς να το κάνεις, είναι ακόμη έφηβη, όποτε αρέσκεται στις παρομοιώσεις. Do you suppose we could, like, talk about it? Όταν ενηλικιωθεί, και φύγουν τα σπυράκια, εκεί να δούμε τι λόγο θα αρθρώσει…
Το βράδυ κοιμήθηκα στο Κολλέγιο, είδα στον ύπνο μου τον Άβερελ Ντάλτον να διδάσκει Συγκριτική Λογοτεχνία σ΄ ένα λιβάδι που έμοιζε με το Γούντστοκ και την επόμενη μέρα γυρίσαμε like πίσω στην πρωτεύουσα.
No comments:
Post a Comment