My American trip κεφ. 6

My American trip κεφ.

www.thea.gr

Κεφάλαιο 6: Το Μανχάταν και το Σέντραλ Παρκ

---

Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του "Αμερικάνικη Φούγκα", το οποίο απέσπασε το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών, ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης διέσχισε την Αμερική απ’ άκρη σε άκρη το 2008. Φανατικός ταξιδιώτης και όχι τουρίστας, κάθε εβδομάδα καταγράφει στο thea τις εμπειρίες του από εκείνο το «ταξίδι ζωής»- και παίρνει και εμάς μαζί του.

---

21.9.2008

Τα πιο δύσκολα θέματα να περιγραφούν στη λογοτεχνία είναι ο πόνος και το σεξ. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα καταλήξεις σε παρομοιώσεις. Ήταν «σαν», ήταν «όπως»… Η πιο δύσκολη πόλη να περιγραφεί είναι η Νέα Υόρκη για τον ακριβώς αντίθετο λόγο. Δε μοιάζει με καμιά άλλη (ή είναι όλες μαζί). Η ποικιλία σε αποπροσανατολίζει, η πυκνότητα σε απορυθμίζει. Η Νέα Υόρκη, το Μανχάταν είναι από τη φύση τους αφηγήσεις εν εξελίξει. Πώς να αφηγηθείς την αφήγηση;

Μανχάταν. Η καρδιά της πόλης. Η πιο πολυκατοικημένη από τις πέντε περιοχές της Νέας Υόρκης (Μπρούκλιν, Κουίνς, Μπρονξ, Στέιτεν Άιλαντ), η οικονομική πρωτεύουσα του κόσμου. Οι γειτονιές του είναι θρυλικές. Άλλες πήραν την ονομασία τους με βάση γεωγραφικά κριτήρια (Upper East Side), άλλες με εθνολογικά (Little Italy). Άλλες αποτελούν ευφάνταστα ακρωνύμια, όπως η Tribeca («TRIangle BElow CAnal Street»), το SoHo («SOuth of HOuston»), η NoLIta («NOrth of Little ITAly»), το NoMad («NOrth of MADison Square Park»). Κάτι σαν τα δικά μας «ΒουΠου» (Βόρεια Προάστια»)… Θα μπορούσαμε να ’χουμε βέβαια και το «ΒοΣκου» (Βόρεια της Σκουφά») ή και το «ΝοΣταδι» («Νότια της Σταδίου»), αλλά αυτά θα μπέρδευαν κομμάτι τους ταξιτζήδες.
Δε τελειώσαμε όμως με τις νεοϋορκέζικες γειτονιές: το Harlem προέρχεται από την Ολλανδική πόλη Haarlem, ενώ η Alphabet City αναφέρεται στις λεωφόρους A, B, C and D.
O μόνος τρόπος για να καταλάβεις τι παίζει στο Μανχάταν είναι να το περπατήσεις. Βοηθάει και η «Ιπποδάμεια» ρυμοτομία. Λίγες μεγάλες λεωφόροι που τέμνονται από αριθμημένους δρόμους. Και χωρίς χάρτη που λέει ο λόγος, ανά πασά στιγμή ξέρεις που βρίσκεσαι. Ώρα για δράση λοιπόν. Σακίδιο επ’ ωμού, αθλητικά και... βουρ έξω.
Το Μανχάταν σε κάνει πορειομανή («βαδιζομανή», που λέει και ο φίλος Σωτήρης Δημητρίου). Τις πρώτες δυο μέρες έκανα δέκα χιλιόμετρα – μπορεί και παραπάνω. Η αλήθεια είναι ότι το πήρα λίγο ανάποδα το πράγμα. Είπα ν' αρχίσω από το Σέντραλ Παρκ, να κατέβω πεζή, όσο αντέξω.
Έτσι λοιπόν ο ποδαρόδρομος άρχισε μετά από… μια διαδρομή με το μετρό.
Το Νεοϋορκέζικο μετρό δεν είναι και από τα πιο όμορφα του κόσμου. Συγκρινόμενο με το δικό μας είναι φτωχός συγγενής. Υπάρχει ωστόσο μια γλυκιά παρακμή, ένα υπόγειο ρίγος. Έπεσα σε ώρα αιχμής - κάθε ώρα είναι ώρα αιχμής- ο υπόγειος ήταν πατείς με πατώ σε. Το βαγόνι μου ήταν ένα πολύγλωσσο κουτί, γεμάτο κάθε λογής φυλές: μαύρους με γουόκμαν στ’ αυτιά, Πολωνούς με καθαρά, αθώα πρόσωπα, Κινέζους φοιτητές με τατουάζ με δράκους, γιάπις με ατσαλάκωτα κοστούμια που διάβαζαν στα όρθια τα ροζ οικονομικά φύλλα των εφημερίδων, καθολικούς μαθητές με απλανές βλέμμα, Πορτορικανούς με πολύχρωμες ενδυμασίες, Ιρλανδούς με μπλούζες που έγραφαν «Για πάντα Σεν Πάτρικ», μεσήλικες Εβραίες που ψιθύριζαν με μάτια κλειστά τις προσευχές τους. Τα πάντα όλα.

Το Σέντραλ παρκ άνοιξε το 1857, σε 3.41 τ.χλμ. δημόσιας γης. Το 1858, ο Frederick Law Olmsted και ο Calvert Vaux κέρδισαν ένα διαγωνισμό με θέμα την επέκταση του πάρκου με βάση ένα σχέδιο που ονομάστηκε Greensward Plan. Είκοσι πέντε εκατομμύρια άτομα το επισκέπτονται κάθε χρόνο… Μια όαση πρασίνου και ηρεμίας, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι… Παλιά κυκλοφορούσε το έξης ανέκδοτο. «Κάποιος λέει: Την πρώτη μέρα στη Νέα Υόρκη ένας τύπος με ρώτησε αν ξέρω που είναι το Σέντραλ Παρκ. Όταν του απάντησα πως όχι, μου είπε ‘Δε σε πειράζει αν σε ληστέψω εκεί, ε;’» Κάποτε η Νέα Υόρκη ήταν απαγορευτική το βράδυ. Ο Ρούντι Τζουλιάνι -αμφιλεγόμενος τυπάς που άρχισε ως Δημοκρατικός και το ’στριψε στο Ρεπουμπλικανικό- ως δήμαρχος της πόλης μεταξύ 1994-2001, ένα τουλάχιστον κατάφερε: καθάρισε το τοπίο. Δεν υπήρξε ούτε μια περίπτωση να νιώσω έστω και «δυσάρεστα» σε οποιαδήποτε σημείο του Μανχάταν.
Κάθισα για λίγο σ’ ένα παγκάκι καταβροχθίζοντας ένα χάμπουργκερ και χάζευα τον κόσμο που περνούσε. Ο καιρός ήταν σχετικά καλός, κάποιοι έκαναν ακόμα και πικ νικ μπροστά στα αγάλματα του Σιμόν Μπολιβάρ και του Ζοσέ ντε σαν Μαρτίν. Μπορείς να δεις πολύ ενδιαφέροντα πράγματα στο Σέντραλ Παρκ. Όπως μια εβδομηντάχρονη με σορτσάκι και μακό (κι υπεργυμνασμένο για την ηλικία της σώμα) να κάνει τζόκινγκ με τ’ ακουστικά στα αυτιά και στο χέρι περασμένο το λουράκι του μικροσκοπικού νευρικού πουντλ που ακολουθούσε απορημένο. Δεν ήξερα αν άκουγε Μότσαρτ ή ραπ. Στο μαύρο μακό έγραφε με χρυσά απαστράπτοντα γράμματα: «Envy shoots at others and wounds itself». Θυμήθηκα τα δικά μας στην Ελλάδα και χαμογέλασα.
Ποτέ δεν ξέρεις τι θα βρεις στο Σέντραλ Παρκ, είναι σαν ένα δάσος ανάμεσα σε ουρανοξύστες, μια όαση στην έρημο του σκυροδέματος.
Κάθισα κανά μισάωρο ακόμα κι άρχισα να καταβαίνω προς την καρδιά του «κτήνους».